TİTREŞİM (VİBRASYON) ÜZERİNE

TİREŞİM(VİBRASYON)

Makine Titreşimi Nedenleri ve Çözümleri

Makine Titreşimi Nedir?

Çoğu makine bir düzeyde titreşime maruz kalır ve çalışırken beklenen 'normal' makine titreşimi aralığına sahip olur. Ancak zamanla veya bir şeyler kırılırsa veya ters giderse, bu titreşim seviyesi beklenenin üzerine çıkabilir ve bu, operatörler ve makinenin kendisi için kolayca tehlikeli hale gelebilir.

Makine titreşimi genlik (titreşimin büyüklüğü), frekans (salınım sayısı, tipik olarak Dakika Başına Döngü [CPM] veya Hertz olarak gösterilir) ve yön (örneğin radyal veya eksenel) ile analiz edilebilir.

1) Nedenleri (en yaygın)
- Dengesizlik (unbalance): dönen parçaların kütle dağılımı eşit değilse 1×rpm bileşeni oluşur.
- Hizalama hatası (misalignment): miller/donanım yanlış hizalanmışsa 1× ve 2× bileşenleri çıkabilir.
- Gevşek bağlantılar / montaj (loose bolts, foundations): geniş bantlı düşük frekanslı titreşim veya rastgele darbeler.
- Aşınmış/hasarlı rulmanlar: yüksek frekansli bileşenler, darbeli gürültü.
- Dişli bozuklukları / dalgalı yükler: dişli frekansı ve yan bantları.
- Akış kaynaklı titreşimler (pompa, kompresör): akış türbülansı, kavitasyon.
- Elektriksel nedenler (motor): manyetik dengesizlik, harmonikler, rotor bar hatası.
- Yetersiz rijitlik veya rezonans: cihazın doğal frekansı ile uyarma frekansı çakışır (amplitüd artışı).
- Periyodik darbe/çarpma (çarpışma, yabancı cisimler).
2) Etkileri
- Parça yorgunluğu ve kırılma, yatak aşınması.
- Mil ve bağlantılarda gevşeme.
- Üretim kalite sorunları, hassas ölçüm hataları.
- Gürültü ve operatör rahatsızlığı.
- Enerji kaybı, verim düşüşü.
- Güvenlik riski.
3) Ölçüm ve teşhis yöntemleri
- Ölçülecek büyüklükler: yer değiştirme (mm), hız (mm/s), ivme (m/s² veya g). (Düşük frekanslar için yer değiştirme, orta frekanslar için hız, yüksek frekanslar için ivme uygundur.)
- Cihazlar: ivmeölçer (accelerometer), yer değiştirme sensörü (LVDT), titreşim analizörü / FFT spektrum analizörü, taşınabilir datalogger.
- Prosedür: önce genel RMS değer (overall) ölç, sonra spektruma bak. Spektral bileşenler nedenleri işaret eder (ör. 1×rpm = dengesizlik).
- Tipik frekans ipuçları
- 1×rpm belirgin → dengesizlik
- 2×rpm → eksenel/şev hizalanma problemi
- Yüksek frekanslı bileşenler (~kHz) → rulman/dişli sorunları
- Dişli frekans ve yan bantlar → dişli arızası
- Trend izlemesi: periyodik ölçümlerle artış eğilimi arızayı önceden gösterir (predictive maintenance).
4) Değerlendirme kıstası (genel, yakınsak kurallar)
- Genel kural: RMS hız (mm/s) değerleri için kabaca 0–2 iyi, 2–4 kabul edilebilir, 4–8 uyarı, >8 ciddi/tedbir gerekir. (Ancak kesin sınıflandırma makine tipine ve ISO standartlarına göre değişir — ISO 10816 serisine bakılmalı.)
5) Titreşim Düzeltme/azaltma yöntemleri
- Balanslama: rotorları dinamik balanslayın.
- Hizalama: lazer hizalama ile milleri doğru hizala.
- Rulman bakım/değişimi: hasarlı rulmanı değiştir.
- Gevşek parçaları sıkma, bağlantıları kontrol etme.
- Temel/tesis güçlendirme: rijitlik artırma, beton dolgu (grout).
- İzolasyon: elastomerik yataklar, kauçuk padler, yaylı izolatörler — uygulamaya göre Shore sertliği ve izolasyon frekansına dikkat.
- Sönümleme: viskoelastik malzemeler, sönümleyici plakalar, tuned mass damper (TMD).
- Dönel dengeleyici ve kontrollü hız değişiklikleri.
-Elektriksel inceleme: motor harmonikleri, tork dalgalanmaları kontrolü.
- Akış optimizasyonu: pompada kavitasyon önleme, vana/boru düzeni iyileştirme.
6) Malzeme / ekipman önerileri (pratik)
- Elastomerik yataklar (kauçuk): aralıklı titreşim izolasyonu için; iç/dış ortam ve yüke göre EPDM, NBR veya TPE seçimi.
- Yaylı izolatorler: düşük frekans izolasyonu gerektiğinde.
- Viscoelastic sönümleyiciler (ör. butyl, sorbothane): lokal sönümleme için.
- Dinamik balans makineleri, lazer hizalama cihazları ve taşınabilir FFT analizörleri.
7) Uygulama adımları (önerilen iş akışı)
- Görsel kontrol ve boltlara, yataklara bak.
- Temel overall RMS ölçümü (3-4 referans noktadan).
- Spektral analiz (FFT) ile hata kaynağını tespit et.
- Önceliklendirme: en yüksek riskli parçaları önce düzelt.
- Düzeltme uygulaması (denge/hizalama/rulman değişimi/izolasyon).

CONTA İMALAT TİTREŞİM GİDERİCİ PARÇA İMALATLARI;

civatalı vibrasyon takozları
a tip civatalı vibrasyon takoz imalatları
b tip civatalı vibrasyon takoz imalatları
c tip civatalı vibrasyon takoz imalatları
d tip civatalı vibrasyon takoz imalatları
vakum tip kauçuk civatalı vibrasyon (titreşim) takozları
makara tip (ince belli lastik kaucuk titreşim ) takozları
çvt ( çanak vibrasyon - metalli titreşim ) takozları

blok kauçuk kare dikdörtgen lastik kauçuk takozlar
titreşim giderici silindirik tip delikli lastik kauçuk takozlar
desenli akustik neopren padler
elastomerik delikli inşaat konstrüksiyon padleri
metalli kauçuk sandviç takozları(altı üstü metal takviyeli)
içi dışı burçlu metalli kauçuk (bushing)